Bob Ong : Alamat ng gubat

Books of Bob Ong

ABNKKBSNPLAko?!
Bakit Baliktad Magbasa ng Libro ang mga Pilipino?
Ang Paboritong Libro ni Hudas
Alamat ng Gubat
Stainless Longganisa

Bob Ong : Alamat ng gubat

Tungkulin ng Manunulat
Message:


TUNGKULIN muna ng manunulat sa kanyang lipunan ang aming tatalakayin at lilinawin. Taglay ang mataos na paniniwalang ang sining ay hindi dapat na para sa sining lamang kundi dapat na makatulong sa paghubog at pagbubuo ng isang lipunang makatao, malaya at progresibo, minabuti namin na ang naturang paksa ang maging kauna-unahang testamento ng aming pakikiisa at pakikisangkot sa anumang adhikaing makabayan at mapagpalaya ng sambayanan.



Sinasabing ang manunulat ay "mambabatas ng daigdig" at "direktor ng konsensiya" ng bayan kung kaya hindi lamang siya dapat na maging matapat na tagapaglarawan ng buhay, kundi dapat ding maging pinakamahigpit na kritiko nito. Ang talikdan niya ang tungkuling ito at, sa halip, maging tagabenta lamang siya o tindera ng mga kasinungalingan at kahangalan sa palengke ng lipunan ay isang napakalaking kasalanan hindi lamang sa kanyang sarili kundi maging sa buong sambayanan. Higit sa lahat, kinakailangan ng manunulat na maging matapat sa kanyang sarili, upang mapangatwiranan niyang may karapatan siyang ipabasa sa sambayanan ang kanyang obra--tula man iyon, kuwento o nobela, dula man o sanaysay o artikulo at maging balita.

Sa nagdaang dalawang dekada ng pasista't diktaduryal na rehimeng Marcos, hindi iilang manunulat--lalo na sa larangan ng peryodismo--ang waring inurungan ng bayag bagaman, sa isang banda, maikakatwirang sinensor ang kanilang sinulat o walang publisistang maglathala ng mga iyon. Mapapatawad ang manunulat kung totoo ang kadahilanang ito, ngunit kung sinadya niyang sumakay sa ruweda ng panlilinlang at ang pinakatotoo marahil sa kanyang sinulat ay ang kanyang pangalan na kung minsa'y hindi pa rin totoo, makabubuti pa marahil na itinapon niya sa basurahan ang kanyang makinilya at baka mapakinabangan pa ng mga magbobote't magbabakal at ang mapagbibilhan ay maibili man lamang ng tinapa't galunggong at ilang salop na bigas. Maaaring ituring pa siyang bayani kung pinutol niya ang kanyang mga daliri kaysa maging kasangkapan iyon ng panloloko sa sambayanan ng masusugid na tagapagtaguyod ng bulok at mapambusabos na status quo at ng mga basalyos ng inhustisya't pagsasamantala, ng paninikil at kalupitan, ng pang-aalipin at pagmamalabis sa kanilang kapangyarihan. Kung naduwag man siya, makabubuti pa marahil na hindi na siya sumulat at maaaring mapagkamalan lamang siyang tamad o kinakalawang ang utak.

Maging sa kasalukuyan, hindi maitatatwang marami pa ring mga obrang iniluwa ng mga vendo machine at naghambalang sa mga bangketa na diumano'y para sa larangan ng sining ang puwedeng ihalo sa darak at ipakain sa mga baboy. Naglulunoy pa rin ang mga ito sa kababalaghan at kabalbalan sa swimming pool ng mga Captain Barbel at Darna at ng mga salamangkero at drakula at aswang, o nag-papakalunod kaya sa masabaw at malibog na pag-iibigan habang sa kabilang banda, nagdudumilat ang malapulmonyang mga sakit ng bayan na hindi na basta-basta magagamot sa pamamagitan ng mga karaniwang tabletas gaya ng decolgen at aspirina. Sa ganitong mga paksang nilalangaw at inuuod sa poso negro ng panitikan, wala kaming masalat ni gahiblang dahilan upang sabihin na ang kinauukulang mga manunulat ay naging matapat na tinig ng budhi ng bayan. Kung tunay ngang tagapaglarawan at tagapagsalita ng kani-kanilang panahon ang mga manunulat--gaya halimbawa nina Marcelo del Pilar at Lopez Jaena at Jose Rizal noong panahon ng pananakop ng mga Kastila, o ng mga Amado Y Hernandez at Lazaro Francisco ng kanila namang panahon--ano, kung gayon, ang dapat namang isatinig ng kasalukuyang henerasyon ng mga manunulat?

Matagal nang inilalampaso ang bayan sa sariling kalbaryo. Habang mga gulugod-dikya at may kaisipang alipin ang mga namumuno sa gobyerno at parang mga pulgas na ayaw humiwalay sa kolyar ng imperyalismong Amerikano, hindi malayong lumawak ang impiyerno ng mga busabos mula Tundo at Sapang Palay hanggang sa bawat sulok ng kanayunan habang, sa kabilang banda, sa palasyo ng iilang makapangyarihan, maimpluwensya't mapribilehiyo, ginagawang pamunas lamang ng puwit at paa ang dignidad ng sambayanan samantalang sa mga dambuhalang pabrika't korporasyon, nilalamon ang ugat ng braso't dugo ng mga trabahador, binubusabos nang husto at pinasusuweldo nang hindi pa sapat na pambili ng kahit palotsinang kabaong; at sa mga kanayunan naman ang mga magsasaka'y parang mga kalabaw lamang na itinatanikala sa lupa, at tulyapis lamang at ilang subong kanin ang gantimpala. Sa kalunsuran, habang parang mga baboy na inuulaol ng mga diyus-diyosan ang kayamanan ng bayan at binubutas ng mga punglo ang mga utak at dibdib ng pagtutol, at pinuputulan ng dila ang laksang tinig ng paghihimagsik, makokonsensiya pa kayang awitin ng kasalukuyang henerasyon ng mga manunulat ang mga buwan at bituin, o magagawa pa kaya niyang makipagsarsuwela sa mga puwersang umaalipin at bumubusabos sa sambayanan? Sa kabila ng mga problemang pangkabuhayan at panlipunan--mulang doble-karang hustisya hanggang palsipikado't kinakalawang na demokrasya--magagawa pa kayang aliwin ng mga manunulat ang sambayanan sa pamamagitan ng pagsasakay sa mga ito sa mga saranggola ng pantasiya't kababalaghan upang dalhin sa daigdig ng mga multo at agimat at lunurin pagkatapos sa balon ng mga pangarap?

Sa yugtong ito ng maagiw na kasaysayan ng bansa, ang kasalukuyang henerasyon ng mga manunulat ang unang-unang dapat makahulagpos sa sapot ng pambubusabos sapagkat nasa kanyang pluma at papel ang maso't pandayang huhubog sa panitikan at kultura, kundi maging sa ideolohiyang pangkabuhayan at pampulitika. Ang tinig niya'y tinig ng sambayanan. Ang dignidad niya'y dignidad ng bayan.

-Ani, Cultural Center of the Philippines
Hunyo l987

"Saan Papunta ang mga Putok"
Rogelio Ordoñez

Books of Bob Ong

ABNKKBSNPLAko?!
Bakit Baliktad Magbasa ng Libro ang mga Pilipino?
Ang Paboritong Libro ni Hudas
Alamat ng Gubat
Stainless Longganisa

Related Posts by categories